Abu Ghraib: vader van de Graaf

Wikileaks heeft de scoop van de maand binnengehaald door 400.000 geheime Amerikaanse militaire documenten te publiceren. De helft van elke Amerikaanse belastingsdollar wordt geïnvesteerd in het leger maar de Amerikanen zelf mogen niet weten wat er met dat geld gebeurt. Één van bestemmingen van dat geld is Abu Ghraib. Wat daar gebeurt -en ik gebruik bewust de tegenwoordige tijd- tart elke verbeelding. Daarom dat Illias hieronder ons geheugen opfrist en ons eraan herinnert dat wat jaren geleden even een fait-divers was nog steeds de werkelijkheid is voor duizenden Irakezen.

De Vogel des Doods
door Illias Elmouden
‘Dankzij de Verenigde Staten van Amerika kunnen vijftig miljoen mensen, die ooit onder het juk van een tiran leefden, nu in vrijheid leven’ is een beroemde uitspraak van George W. Bush, de War President. Belofte maakt schuld, niet?
We herinneren ons allen de ‘heroïsche’ invasie in Irak, waarbij we op enkele Amerikaanse zenders konden aanschouwen hoe blij heel het Iraakse volk het standbeeld van Saddam Hoessein omvertrok. Houd dat beeld in gedachten en kijk naar een andere zender, zoals Al Jazeera, die hetzelfde fenomeen, maar van op een grotere afstand filmde. Waar we op bijvoorbeeld CNN zagen dat zovele Irakezen deze heldhaftige daad durfden te verrichten, zagen we op Al Jazeera dat het ‘hele Iraakse volk’ bestond uit een paar enkelingen, omringd door vele aanschouwers die elkaar schouderophalend aankeken, maar met een doordringende angst in hun ogen, wetende dat hun leven nooit meer hetzelfde zou zijn en dat hun land, eens het roemrijke Babylonische centrum en een culturele metropool van de arabisch-islamitische wereld, haar gouden dagen nooit meer zou meemaken.
Op het nieuws zagen we allen de hel losbarsten, iets wat de Irakezen hebben moeten voelen. “Opstanden in Tikriet”, “Zelfmoordaanslag in Baghdad”, “Bloedbad in Basrah”, … krantenkoppen die een mens met een hart en geweten bijblijven. C’est vraiment l’enfer…
Maar wie had nu kunnen denken dat die ‘bevrijders’ in de hel nog een verkleinde, maar daarom niet minder erge, versie konden creëren? Deze behekste plek werd echter al door Saddam zelf gebruikt… Een leuk detail: dit ‘fraaie’ bolwerk werd door de Britten gebouwd als cadeau! Vader van de Graaf heette deze plek, Abu Ghraib. En de graaf symboliseert, jawel, de dood.
Een korte omschrijving om in de sfeer te geraken lijkt gepast: het gebouw ademde dood uit en vormde het centrale punt in een, onder de schroeiende zon, verlaten vlakte. Het complex werd omringd door dikke prikkeldraden, als het ware verfraaid met door bloed bedekte kledij.
Enkele Amerikaanse militairen, die het verkeer regelden, kregen de functies van machtsgeile cipiers toegewezen gekregen.
Op het binnenplein werden burgers vastgehouden die er verdacht uitzagen, iets verdacht konden gaan uitvoeren of verdacht naar de markt gingen. Jong, oud, rijk en arm werden op elkaar gepropt als het ware in een nieuwe souk. Buiten hun bezittingen, raakten ze vaak hun identiteit kwijt, aangezien voor velen onder hen geen steekkaart werd opgemaakt of geen gevangenennummer geregistreerd werd. In de cellen zelf zaten zij die wel eens informatie, die cruciaal voor de Amerikanen was, konden hebben en daarom verborgen hielden.
Suggesties van foltertechnieken, waren net zoals in Guantanamo Bay, afkomstig van toenmalig minister van Defensie, Donald Rumsfield. Rumsfield stuurde zijn stroman, majoor-generaal Geoffrey Miller, die zich in Guantanamo van de marteltechnieken meester had gemaakt, naar Abu Ghraib, ter opleiding van de groentjes.
Dit schandaal diende echter het daglicht nooit te zien, wat buiten Joseph Darby, een simpele militair die zich verzuchtte aan de Iraakse cultuur en geschiedenis, gerekend was. Charles Graner, die in Abu Ghraib de tijd van zijn leven had, gaf Darby een cd-rom met een gruwelijke fotoreeks. Een mens met een beetje geweten, zoals Darby, meldt zoiets meteen.
Na een onderzoek in de gevangenis, bleek een ramp te zijn gebeurt: de beelden waren door de netten van het leger in de wijde wereld geglipt. Sommige beelden die ons wel bekend zijn, zoals een piramide van naakte Irakezen met een zijn duimen opstekende glimlachende soldaat op de achtergrond.
De Amerikaanse overheid oefende een enorme druk uit op de media de beelden niet publiek te maken. Het mocht echter niet baten: de Australische zender SBS was de eerste die ze publiceerde.
Rumsfield, wiens handtekening onder de instructies tot foltering stond, zweeg in alle talen, maar bedankte Darby publiekelijk voor het aan het licht brengen van zeer ‘on-Amerikaanse’ praktijken. In november 2006 legde hij, samen met enkele anderen, met schande overladen, zijn ambt neer.
Er zijn nog steeds geen officiële cijfers van het dodenaantal in Abu Ghraib bekend gemaakt. En er zijn nog vele families die dagelijks met hoop in het hart naar de deur kijken, hopend dat die zal open worden gemaakt door hun vermiste naaste…